W sieradzkim Muzeum Okręgowym o organizacji "Katyń" (ZDJĘCIA)

Grupa konspiratorów działała w sieradzkim liceum już w 1947 r. Przyjęła nazwę Związek Młodzieży Patriotycznej. Zasięg działania tej organizacji obejmował Zduńską Wolę, Wartę, a nawet Włocławek i Łódź. ZMP tworzyło około 20 osób, a przewodził nimi Zdzisław Tur ps. „Zbyszko” – 20-latek pochodzący z Kresów. Pod szyldem ZMP młodzież działa przez dwa pierwsze lata. W 1949 nazwę zmieniono na „Katyń”, bo skrót był identyczny z komunistycznym Związkiem Młodzieży Polskiej. W tym samym roku Zdzisław Tur wyjechał do Łodzi na studia. Dowództwo nad organizacją objął Zdzisław Trojanowski, ale „Zbyszko” nie zerwał z nią kontaktu.

– Z dzisiejszego punktu widzenia może się wydawać, że porywaliśmy się z motyką na słońce i że przecież nie mieliśmy najmniejszych szans w walce z komunistami - wspomina Jan Brzozowski - Gdyby oceniać nasze działanie tylko od tej strony, to tak rzeczywiście było. Ale wtedy, tuż po zakończeniu krwawej wojny, nie mogliśmy ot tak zgodzić się na zastąpienie jednego okupanta drugim. Bardzo żywa była w nas myśl o kolejnym starciu zbrojnym Zachodu ze Wschodem, do którego w naszym odczuciu musiało dojść. Chcieliśmy być na to przygotowani i gdy nadejdzie odpowiednia chwila, schronić się w lasach, oczekując nadejścia zachodnich wojsk.

Przez długi czas Urząd Bezpieczeństwa nie mógł wpaść na trop konspiratorów. Jednak w gronie licealistów znalazł się tajny współpracownik i jesienią 1950 r. UB rozpoczęła inwigilować wskazanych uczniów. Szybko aresztowano 20 osób, w tym przebywającego w Łodzi Tura. Procesy odbywały się od maja do października 1951 r. Jak można się było spodziewać, najsurowszy wyrok (10 lat więzienia) otrzymał „Zbyszko”. Pozostali członkowie organizacji zostali skazani na 5-7 lat pozbawienia wolności. Wielu z nich, w tym Tur, opuściło więzienie w 1956 na mocy amnestii. Zakończenie kary nie oznaczało końca represji. Byłym już członkom „Katynia” przez lata trudno było znaleźć pracę czy kontynuować naukę, bo nosili na sobie piętno więźniów politycznych i wrogów ludu.

Spotkanie zorganizował Klub Historyczny im. gen. Stefana Roweckiego „Grota”. Brała w nim udział młodzież z sieradzkich szkół podstawowych (nr 1 i Szkoły Podstawowej Gminy Sieradz) oraz z I Liceum Ogólnokształcącego im. Kazimierza Jagiellończyka.