Tajemnice pałasza znalezionego w rzece Warcie - ZDJĘCIA

Znalazcą tego rzadkiego i historycznie cennego zabytku był sieradzanin Pan Jakub Gibki, a wspomnianą broń odkrył zupełnie przypadkowo podczas kąpieli w rzece Warta nieopodal Sieradza. Pozyskany przez sieradzkie muzeum pałasz, przeszedł już żmudne zabiegi konserwacyjne i był fachowo konsultowany. Analizą materiału zabytkowego zajął się Pan dr hab. Lech Marek z Instytutu Archeologii, Uniwersytetu Wrocławskiego, autor wielu opracowań i specjalista w zakresie archeologii broni średniowiecznej. Według Pana Lecha Marka ten piękny zabytek jest polskim pałaszem husarskim w oprawie z XVIII w. Bliższe oględziny okazu pozwoliły przyjrzeć się głowni, która wydaje się być obca, najprawdopodobniej styryjska i może pochodzić jeszcze z XVII w. Takie wnioski płyną na podstawie widocznych na głowni motywów zwanych sierpami genueńskimi, które tutaj wykorzystano już raczej jako ornament „łuczkow” oraz gwiazdek z punktem w środku. Motywy te wprawdzie pojawiają się już na XVI-wiecznych głowniach z krajów niemieckojęzycznych – kopiach wysokogatunkowych wyrobów włoskich (por Mann 1962 Wallace Collection Catalogues, s. 274, nr kat. A 535), lecz tutaj wydają się być młodsze. Należy zauważyć, że XVI-wieczne wyroby rzemiosła mieczniczego były też w tym stuleciu zdobione znakiem serca i wyrastającego z niego krzyża (tamże, nr kat A486). Niestety znak ten był bardzo długo potem umieszczany na głowniach, wiec niewiele mówi nam to o chronologii przedmiotu. Rękojeść polska z obłękami bocznymi, często w literaturze traktowana jest jako późno – XVIII wieczna, wydaje się jednak, że coraz więcej dowodów świadczy o jej wcześniejszej chronologii (dlatego ostrożne, ogólne datowanie to XVIII w.) O późno- XVIII wiecznej chronologii oprawy mogłoby wszakże świadczyć okucie pochwy. Znajduje ono idealne analogie w oprawach polskich szabel husarskich z II poł. XVIII w (por. Z. Bocheński 1956, Szable XVIII w. Rozprawy i Sprawozdania Muzeum Narodowe w Krakowie, t. IV, ryc. 117 i 118). Podobne pałasze były w Polsce bardzo popularne w XVII i XVIII stuleciu i kilka z nich zachowało się w polskich i zagranicznych zbiorach (np. Dunin Karwicki J. 1980: Szabla polska, Warszawa, s. 8 nr kat. 9. Hartleb Z. 1926 Szabla Polska, Lwów, tabl. XC, Jarnuszkiewicz Cz. 1973 Szabla Wschodnia i jej typy narodowe, Londyn, ryc. 133; Kusion T. 2019, Katalog Zbrojowni Muzeum Książąt Czartoryskich, Kraków, s.208-209 ). Niestety nie udało się poznać faktów, które by doprowadziły badaczy do tego w jaki sposób pałasz znalazł się w nurcie rzeki Warta i czyją był własnością, ale może to i dobrze, że choć część tej historii pozostanie tajemnicą.

W związku z drugą falą pandemii i podjęciem zdecydowanych kroków mających na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusa COVID-19, Muzeum Okręgowe w Sieradzu wraz z oddziałami / Muzeum Walewskich w Tubądzinie i Sieradzki Park Etnograficzny /, zostaje czasowo zamknięte od dnia 07 do 29 listopada 2020 dla zwiedzających. Jednocześnie zapraszamy do kontaktu telefonicznego pod numerem 43 827 16 39 oraz śledzenia strony internetowej Muzeum oraz aplikacji facebook , gdzie udostępniamy online nasze zbiory oraz aktualne wydarzenia . O dalszych przedsięwzięciach w związku z wprowadzonymi ograniczeniami będziemy informować na bieżąco.

Tekst: Muzeum Okręgowe w Sieradzu