Plany przebudowy Sieradza w latach okupacji. Wykład Krzysztofa Lesiakowskiego [zdjęcia]

– Fakt, że miasto znalazło się w granicach państwa hitlerowskiego, wiązał się ze zwiększonym naciskiem germanizacyjnym: zagładą Żydów, deportacjami i surowymi represjami wobec Polaków, osiedlaniem ludności niemieckiej, a także likwidacją polskich szkół i instytucji życia kulturalnego. Wyrazem tych dążeń były zamiary przebudowy Sieradza. Dzięki projektowanym na dużą skalę przedsięwzięciom, miasto miało upodobnić się do podobnych ośrodków w Rzeszy, a jednocześnie stać się naocznym dowodem wyższości niemieckiego gospodarowania nad polskimi dokonaniami przed 1939 rokiem – mówił dr Lesiakowski.

Jak dalej opowiadał Krzysztof Lesiakowski, już w pierwszym roku okupacji Niemcy zainicjowali opracowanie projektów przebudowy miast w Kraju Warty, zatrudniając do tego swoich czołowych architektów. W 1941 r. w trakcie opracowywania było 109 planów dotyczących tego obszaru. 33 z nich odnosiło się do rejencji łódzkiej, w tym do Sieradza.
Historyk zaznaczył, że gdy wojska niemieckie zajmowały Sieradz, miasto liczyło około 10 tys. mieszkańców. Plan zakładał zwiększenie jego liczebności do 15-20 tys.
– Hitlerowcy nie pominęli kwestii wybudowania nowej siedziby dla władz miejskich. Reprezentacyjny charakter tego typu obiektów zawsze odgrywa dużą rolę w kształtowaniu wyobrażeń o władzy, jej sile i sprawności działania. Dotychczasowa siedziba przy ul. Warckiej 12 została uznana za zbyt prymitywną, żeby mógł w niej dalej urzędować hitlerowski zarząd miejski – opowiada historyk.
Na przełomie 1941/1942 r. powstał model ratusza, który miał stanąć na działce przy Rynku. Późniejszy rozwój sytuacji wojennej spowodował, że ratusz pozostał w sferze projektów. Podobnie było z domem ludowym, przewidzianym jako siedziba zarządu partii hitlerowskiej.Plany te jednak nigdy nie wyszły poza wstępne przymiarki.

Okupant zamierzał również rozbudować sieradzki szpital. Jeszcze w grudniu 1941 r. landrat kategorycznie stwierdził, że istniejąca placówka (przedwojenny szpital św. Józefa, dzisiejszy tzw. stary szpital przy ul. Nenckiego) nie odpowiada wymaganiom zakładu leczniczego.
– Najważniejsze założenia projektu to rozbudowa pomieszczeń zarządu szpitala, nadbudowa pietra nad budynkiem zarządu, w celu uzyskania powierzchni na mieszkania służbowe, sal dla sterylizatora, wodnego destylatora z aparatami oraz aparatu rentgenowskiego, przygotowanie terenu i zbudowanie nowych baraków szpitalnych, rozbudowa przyszpitalnej szklarni, urządzeń kuchennych i pralni, a także utworzenie łaźni – wymienia Krzysztof Lesiakowski.
Kolejne plany dotyczyły budowy sądu, poczty, hotelu oraz osiedla mieszkaniowego dla urzędników przybyłych z Rzeszy. W Sieradzu miały również powstać nowe obiekty gospodarcze: rzeźnia, fabryka skrobi ziemniaczanej, cukrownia, fabryka szkła, łaźnia i strzelnica. Niemieckie plany zakładały także rozbudowę infrastruktury komunalnej: sieci energetycznej, linii kolejowej (w planie było m.in. poprowadzenie jej z Sieradza do Wieruszowa) i dróg. Całości dopełniały projekty zagospodarowania terenów zielonych.
Jak podsumował historyk, rozmach w planowaniu nie przełożył się na konkretne działania inwestycyjne, a co za tym idzie hitlerowskie planowanie nie wywarło większego wpływu na wygląd i funkcjonowanie Sieradza.