Dwie wystawy w Muzeum Okręgowym w Sieradzu. We wtorek wstęp wolny ZDJĘCIA

Zagłada Żydów jest bezprecedensowym wydarzeniem w historii, którego ofiarą padło prawie 6 mln europejskich Żydów. Jej początek związany jest ze zdobyciem władzy w Rzeszy niemieckiej przez Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partię Robotników, od początku realizującą program polityczny oparty na rasizmie. Proces Zagłady przebiegał czterema etapami, z których pierwsze dwa naziści wprowadzili w Niemczech jeszcze przed wybuchem wojny: zdefiniowanie obcego i pozbawienie go praw. Kolejne dwa - odizolowanie w gettach i mordowanie Niemcy i ich kolaboranci realizowali stopniowo wraz z toczonymi działaniami wojennymi w Europie. Bezprecedensowość Holokaustu jako nowoczesnego ludobójstwa polegała na wprzęgnięciu całego aparatu państwowego w jego realizację, zaangażowaniu nauki w proces mordowania (medycyna, inżynieria, chemia, statystyka) oraz wykorzystaniu materiału ludzkiego do produkcji przemysłowej. Zagładę przeżył co trzeci europejski Żyd.

Zbrodnia nieukarana – łagry sowieckie Już w okresie wojny domowej w Rosji, bolszewicy umieszczali swoich przeciwników w obozach koncentracyjnych (z ros. koncłagry), aby chronić republikę rad przed jej „klasowymi wrogami”. Wiele z nich było obozami śmierci, w których mordowano więźniów politycznych. W 1930 r. powołano Główny Zarząd Obozów (GUŁag), który od 1934 r. podlegał NKWD – Ludowemu Komisariatowi Spraw Wewnętrznych. Liczne sowieckie zakłady penitencjarne znalazły się pod jednym zarządem. GUŁag stał się nie tylko narzędziem terroru, ale także istotnym elementem rozwoju gospodarczego. Więźniowie bowiem stanowili tanią siłę roboczą sowieckiej gospodarki. Łagry funkcjonowały także w czasie II wojny światowej, a jej koniec nie przyczynił się do ich zlikwidowania – wręcz przeciwnie – przyniósł apogeum potęgi sowieckiego imperium obozowego. Liczebność więźniów na przełomie lat 40. i 50. wzrosła do nienotowanej dotąd liczby 2,5 mln. Po śmierci Stalina w 1953 r. stabilność GUŁagu została zachwiana, a rozwiązano go 20 stycznia 1960 r. W rzeczywistości część z obozów funkcjonowała nadal. Przetrzymywano w nich m.in. dysydentów i obrońców praw człowieka. Dopiero Michaił Gorbaczow w 1986 r. podjął decyzję o ułaskawieniu więźniów politycznych w ZSRS.